Wat is de eco-voorloper van de plastic proppenschieter?

Het schieten met doorweekte propjes papier is een genoegen dat veel lagere school leerlingen koesteren. De ballpoint ontdoen van doppen en vulling. Dan een stukje papier in de mond. Kauwen tot het geheel kneedbaar is en via het breedste gat het kleddertje papier de ruimte inschieten als de meester of juf niet kijkt.

Klapperbusse
Een voorloper van de proppenschieter maakt men uit een takje van de vlierstruik. De zachte vulling verwijderen uit het vlierstokje van enige decimeters. Met een stokje het witte spul eruit duwen en vervolgens munitie kauwen en schieten maar. Deze lange proppenschieters zijn waarschijnlijk opvallender dan de proppenschiers van ballpoints. Deze voorloper van de hedendaagse schoolschiettuig heette in Zeeland klapper- of klakkerbusse.

Onweer en bliksem

Onweer en bliksem maken mensen en vooral kinderen en huisdieren bang. De lichtflitsen en het gedonder zijn daar de oorzaak van. Wat kun je ertegen doen? Je kan er actief iets tegen doen. Nu zijn er bliksemafleiders. Vroeger gebruikte men planten, dieren en het evangelie van Johannes.

Sint Jan
Tegen de vernietigende krachten van onweer hebben mensen verschillende strategieën gebruikt. Als onweer uitbreekt kan men in de negentiende en begin twintigste eeuw bij katholieken een deel van de Sint Janstros, -kroon of -tak verbranden in het haardvuur.

De kruiden, bloemen en bladeren trekt men uit de Sint Janstak die op 24 juni aan de deur wordt opgehangen. Waar de krans of tak uit bestaat, hangt af van de plaats waar men woont. Voorbeelden daarvan zijn: eikenbladeren, takjes van notenbomen, rozen, korenbloemen en altijd Sint Janskruid. Het symbolisch verbranden van de vaak ingedroogde kruiden, bloemen en bladeren verlaat als rook het huis en beschremt zo tegen blikseminslag en brand.

Evangelie van Johannes
Een andere manieren om onheil van onweer af te weren is het lezen van het evangelie van Johannes. Dit 'St. Jans Evangelie' is niet geschreven door Johannes de Doper maar door de evangelist Johannes. Johannes de Doper komt wel voor in het evangelie van Johannes. Het evangelie beschrijft hoe Jezus door Johannes gedoopt wordt en hoe Johannes Jezus herkent. Zo gauw het onweer dreigt los te barsten begint men met het lezen van het Evangelie tot het natuurgeweld voorbij is.

Voorzorgsmaatregelen
Wie ruim van te voren al zeker wil zijn van een beschermd huis, kan op de buitenmuur een wit kruis schilderen of op het dak huislook laten groeien. Ook een vlierstruik dicht bij het huis is effectief, dacht men. De vlierstruik beschermt het kostbare vee tegen heksen en zwarte magie maar houdt ook vliegen en muggen weg.

Dieren
Naast struiken en planten kunnen ook dieren een huis vrijwaren van blikseminslag. Dat geldt met name voor de ooievaar en de zwaluw. Beide zijn vogelsoorten die vaak in de buurt van woningen voorkomen in de 19e en begin 20ste eeuw. Zwaluwen nestelen veelal net onder de dakrand en ooievaars bouwen hun nest vaak op een dak.

Bronnen op aanvraag beschikbaar

Sint Jan 2

Tot in de negentiende euw is Sint Jan een belangrijke feestdag. In de 16e en zeventiende eeuw zijn de vuren op de vooravond van 24 juni het belangrijkst. Op hoger gelegen dijken of op het centrale stadsplein organiseert de jeugd een bijeenkomst met dans, zang en muziek. Er wordt een groot vur gemaakt waar ongetrouwde jongens en meisjes elkaar ontmoeten, dansen en plezier maken.

Langste dag
Sint Jan valt in dezelfde periode als de langste dag van het jaar. Deze overgang had magische betekenis. Men dacht de zon te zien springen en gooiden as van de Sint Jansvuren voor de buitendeur omhoog om heksen, duivels en weervolven buiten te houden. Ook spijkert men Sint Janstrossen of -kransen op de deur.

Bescherming vee
Daarnaast voert men ook vee door de Sint Jansvuren om ze te vrijwaren van ziekte en dood. Mensen en dieren gebruiken de dauw van 24 juni om zich mee te wassen of om de dieren mee in te wrijven. De dauw verzamelt men door 23 juni doeken op het gras te leggen of 's,morgensvroeg ongekleed door het natte gras te rollen.

Bronnen op aanvraag beschikbaar

Sint Jan 1

Op 24 juni viert men de dag van de heilige Johannes of Sint Jan.Traditioneel stopt men op 24 september met het steken van de asperges. De planten mogen daarna gewoon groeien om volgend jaar verzekerd te zijn van een sterke plant die weer nieuwe scheuten (asperges) kan produceren.

Haring geen maatje meer
De vangst van maatjes haring loopt ten einde. De vis wordt rond deze tijd geslachtsrijp en is daarom niet langer maagdelijke haring. Dat er het gehele jaar nog maagdelijke (= maatjes) haring te krijgen is komt omdat de vis diepgevroren wordt en zo heel lang goed blijft. De haring gevangen na 24 juni heet daarom Sint Jans haring. Deze wordt voor andere haringspecialiteiten gebruikt als panharing, bokking, zure haring en haring in tomatensaus.

Gras maaien
Boeren maaien voor het eerst weer gras om te laten drogen op het weiland. Het aanleggen van de wintervoorraad begint met Sint Jan op 24 juni.

Overgangsperiode
Kortom Sint Jan op 24 juni is een overgangsfeest. Het markeert een periode in het seizoen. De dag is nu een onbetekenend feest dat hier en daar alleen nog op folkloristische wijze gevierd wordt. In de meeste streken van Nederland is het verdwenen.

Bronnen op aanvraag beschikbaar

Vaderdag geschiedenis

Vaderdag cadeau 2009

In tegenstelling tot Moederdag is Vaderdag nooit een populair feest geworden in Nederland. De oorsprong van de feestdag ligt in Amerika waar mevrouw Sonera Dodd haar vader in het zonnetje wilde zetten. Hij voedde na het overlijden van zijn vrouw de zes kinderen op.

Op 19 juni 1910 vierden de inwoners van Spokane in de staat Washington de eerste Vaderdag. In 1924 ondersteunt president Coolidge het voorstel om van Father's Day een nationale feestdag te maken. In 1966 is het dan zover en verklaart president Johnson de derde zondag van juni tot Vaderdag.

Vaderdag in Nederland
Nederland heeft het idee snel overgenomen. Vaderdag is in de jaren dertig van de vorige eeuw al gesignaleerd in Nederland. In Leiden viert men op 7 september 1936 voor het eerst Vaderdag. In de krant staat een gedichtje dat kinderen kunnen leren en declameren voor hun vader. Het initiatief komt van slijterijen en rookwarenwinkels. Officieel is er nog niets vastgesteld en het jaar daarop verplaats men de feestdag naar een zaterdag in oktober. In 1938 naar de eerste zondag van die maand. De kranten staan vol vaderdagtips. Er wordt druk geadverteerd door kledingzaken, vulpennenverkopers en tabakswinkels.

Van oktober naar juni
Na de Tweede Wereldoorlog verschuift de datum naar de derde zondag in juni in navolging van de Vaderdag in Amerika. Slijters en sigarenwinkeliers protesteren in 1948 dat hun dag in oktober zonder overleg verplaatst wordt. Ze kondigen aan dat zij hun oktober-Vaderdag handhaven. Maar vanaf 1949 leggen ze zich daar toch bij neer en viert men Vaderdag ook in juni.

Lagere school
Naast de middenstand is vooral het lager onderwijs de grote stimulator net als bij Moederdag. In de klas maken kinderen een werkstuk en leren een gedichtje voor vader. Traditioneel zijn bijvoorbeeld een asbak van grijze klei beschilderd met plakkaatverf of het sigarettenbakje van wasknijpers. Maar ook schilderijtjes, beeldjes en andere knutselwerkstukken maakt men voor vader.

Emancipatie
Vaders zelf vinden de dag tot ver na de Tweede Wereldoorlog onzin en geven er weinig om. Vanaf de jaren zeventig lijkt Vaderdag toch aan populariteit te winnen. Mannen en vrouwen, zo is de gedachte, zijn gelijkwaardig. Vrouwen willen werken en een carrière kunnen maken. Mannen gaan zich daardoor meer met het huishouden bemoeien en de opvoeding van hun kinderen. Vaderdag en Moederdag zijn dagen waarop kinderen hun ouders in het zonnetje zetten. De emancipatie van vrouwen maakt zo Vaderdag belangrijker.

Vaderdag nu
In juni stromen de folders binnen met ideeën voor Vaderdag. Vaderdag hoort erbij. Tegenwoordig zijn sigaretten, sigaren en drank geen doorsnee Vaderdag-traktatie meer. Wel aftershave en gereedschap uit de doe-het-zelfzaak of tuincentrum. Desondanks is Vaderdag nog steeds niet echt populair in de 21e eeuw. In 2003 deed een vakantiepark onderzoek naar de beleving van Vaderdag. Ruim 67 % van de ondervraagden hecht geen belang aan Vaderdag en bijna 22 % vindt het zelfs 'een beetje onzin'.

Populair bij moeders en kinderen
Opvallend is dat vrouwen en kinderen het juist wel een leuk feest vinden. Ruim 27 % van hen vindt het zelfs heel belangrijk. Vaders vinden de aandacht van hun kinderen natuurlijk fantastisch maar het feest zelf betekent niet zoveel voor ze. Misschien verandert dat de komende decennia als vaders een groter aandeel in de opvoeding van kinderen krijgen.


Bronnen op aanvraag beschikbaar

Nationale Speeltuindag

Op 18 juni 2011i is het de Nationale Speeltuindag. Speeltuinen in Nederland verwelkomen hun bezoekers met een open dag en kinderactiviteiten. De dag is een initiatief van de NUSO.

Aangesloten speeltuinen krijgen publiciteitsmateriaal van de organisatie die met de dag aandacht wil vragen voor het belang van speeltuinen.

In de Zilkse Speeltuin De Duinrand vindt de onthulling van een gloednieuw speeltoestel plaats en strijden de plaatselijke Michael Jacksons om de eerste plaats bij De Zilk Got Talent.

De vlag uit voor diploma

Schooltasvlag 2011

Gisteren en vandaag (15, 16 juni) hangen in de straten de vlaggen uit voor de geslaagde leerlingen van het middelbaar onderwijs. De vlag is versierd met de schooltas die tijdens de opleiding gebruikt is.

Vlagritueel
Het ritueel betekent het succesvolle eind van een leerperiode. Het 'papiertje' is binnen en de volgende stap in de studie of beroepskeuze kan gemaakt worden. Het vlaggen met schooltassen en de nationale vlag is waarschijnlijk een recente traditie. In Zuid-Holland is vlaggen ontstaan na de Tweede Wereldoorlog. Aanvankelijk lijken vooral scholen te vlaggen. In maart 1949 hangt de driekleur bij voorbeeld uit ter ere van de diploma-uitreiking op de ambachtsschool in Leiden.

Haarkloverijen
Als je de kranten bekijkt over de afgelopen 100 jaar dan verschijnen de eerste artikelen in de jaren zestig. In een artikel over de waarde van HBS- en Gymnasiumdiploma stelt een auteur in 1964 dat veel ouders de vlag hebben uitgestoken voor het slagen van hun kinderen. Blijkbaar is dat dan gebruikelijk en een gewoonte. Van tassen en andere schoolse versieringen is dan nog geen sprake. In de jaren zeventig ontstaan tegengeluiden en gaan er stemmen op om het gebruik van de officiële vlag hiervoor te verbieden. Het is een koninklijke vlag en die dient niet voor diploma-vreugde aangewend te worden. Voorstanders zijn er ook. Die wijzen er op dat het 'haarkloverijen' zijn. De vlag uitsteken bij een diploma is onschuldig en duurt maar een korte periode.

Schooltasvlag
Vanaf de jaren zeventig gaat men in Zuid-Holland de stok versieren. Aan de vlaggenstok hangt de tas en soms ook een slinger van schriften. De betekenis van de 'schooltasvlag' is voor iedereen duidelijk. Je laat aan de buitenwereld zien dat je geslaagd bent. De moeder van Desirée uit Nieuw Vennep was dan ook geïrriteerd toen ze in augustus 1986 de vlag met tas van haar dochter buiten zag hangen. Een flauwe grap, dacht ze. Er was namelijk geen reden tot feesten want Desirée was voor haar herexamen gezakt. Gelukkig bleek dat haar dochter toch geslaagd was en ten onrechte geen diploma gekregen had. Het vlaggen is dan al een bekend ritueel. De schoolgeneratie na Desiree omschrijft het vlaggen in de jaren negentig als: 'Een leuke gewoonte. Dat hoort erbij. Het is een teken van opgelucht ademhalen, de spanning is voorbij.' Nog steeds is het vlaggen actueel en een ritueel met betekenis om de middelbare schooljaren af te sluiten.


Bronnen op aanvraag beschikbaar

Luilak in De Zilk (Zuid-Holland)

Luilak in De Zilk 11 juni 2001

Geen boter, meel en eieren
Luilak is een feest dat in het verleden in grote delen van Nederland springlevend was. Nu beperkt het feest zich tot steden en dorpen in Noord-Holland. In Haarlem wordt het luilakken uitgebreid gevierd. De vrijdag daarvoor staat in het Haarlems Dagblad een artikel over de maatregelen van de politie om het Luilakfeest binnen de perken te houden. Henk Geist schrijft: 'Tijdens Luilak, aanstaande vrijdagnacht, conttroleert de politie Kennemerland in de hele regio intensief op het bezit van eieren, boter en meel. In de Algemene Politie Verordening (APV) is opgenomen dat niemand in de Luilaknacht deze goederen bij zich mag hebben.'(Haarlemsch Dagblad 10 juni 2011).

Luilak De Zilk

Net over de grens in de provicie Zuid-Holland viert de lagere schooljeugd uit De Zilk gewoon Luilak met toeters, bellen en blikken aan een touw achter de fiets. Wout en Mitch hebben vrijdagavond blikken gebietst bij de lokale middenstand en met een touw aan de fietsen bevestigd. Om 6.30 uur benginnen zij met hun rondje herriemaken door het dorp.

Pinksteren

Bron Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid (BG34149)

Pinksteren viert men op de vijftigste dag na Pasen. Christenen herdenken dat de heilige geest in de vorm van vlammen boven de apostelen verschijnt. Daarop verliezen de apostelen hun angst en beginnen het volk toe te spreken en te bekeren en trekken daartoe de wereld in.

De natuur in
Voor velen is Pinksteren een lang weekend waarop men naar de camping gaat of naar een evenement als Pink Pop (Pink is Pinksteren). Het Nederlands Bureau voor Toerisme voorspelt voor 2011 dat 800.000 mensen dat gaan doen. De meeste vierders blijven in eigen land namelijk 500.000. De enorme hausse veroorzaakt ook problemen. In mei 1956 is in het bioscoopjournaal te zien hoe met Pinksteren de natuur erbij ligt na het pinksterweekend.

Luilak



Luilakslepen met touw en oud ijzer begin jaren dertig



Luilak vindt elk jaar plaats op de zaterdag voor Pinksteren (2011-11 juni). Luilak is eigenlijk een lawaaifeest om langslapers wakker te maken en op een milde of ruwe wijze ter verantwoording te roepen. 

In de 19e eeuw maar ook nu nog lijkt het feest ook bedoelt om langslapers met extra werk op te zadelen. Men schrikt er niet voor terug om kadavers van honden en katten aan de deurklink te hangen voor men belletje trekt. Wie geen vieze ruiten met zeepteksten wil hebben, moet ook nu nog vroeg uit de veren om de jeugd tegen te houden. 

Voor schut zetten
Langslapers worden in de negentiende eeuw zelfs openlijk voor schut gezet. In Haarlem gooit men de luilakken kliskruid of klissen op de kleding en in het haar. Voorzien van de groene uitdossing liepen de jongens met de klisseboer door de stad. Tenslotte belandt de luilak in het water. 

Folklore
In de Zaanstreek rijdt de luilak op een karretje rond, 'de korrie', voorzien van een laag brandnetels. Achter het lage karretje hangt een touw met blikken, deksels en oud ijzer. Het korrierijden is in de twintigste eeuw gefolkloriseerd. Er komen wedstrijden waar een parcours met waterbak zo snel mogelijk moet worden afgelegd. De luilak belandt niet meer in het water maar koopt zijn schuid steeds vaker af af met koek, drank of  luilakbollen. Een soort krentenbollen met stroop, bruine suiker en roomboter.

Geweld
Luilak heeft altijd veel onrust veroorzaakt. Amsterdamse jongelui, maar ook volwassenen gaan elkaar in de 16e en 17e eeuw te lijf met stokken en vaandels. Ze vechten veldslagen uit op de bruggen in de stad schrijft stadshistoricus Jan ter Gouw in 1870. Men probeert elkaar daarbij op niet zachtzinnige wijze in de gracht te werken of tot terugtrekken te dwingen. 
In de twintigste eeuw speelt kwajongensgeweld ook een grote rol bij het feest. Met name de politie moet het ontgelden. Er worden vuurtjes gestookt en het agentje pesten is populair. 

Beschaven
Het ruwe feest moet beschaafder vindt men echter al eeuwen lang. In de zestiende eeuw verschijnen keuren om Luilak aan banden te leggen. Er worden verboden uitgevaardigd tot op de dag van vandaag. In Haarlem bij voorbeeld schakelde men bureau Halt in om eieren-gooiende luilakkers tot de orde te roepen. Ook is geprobeerd met bloemenmarkten , gratis bioscoopvoorstellingen en popconcerten de overlast te verminderen. Lawaaimaken met blikken en oud ijzer aan een touw achter de fiets mag nog wel. Belletje trekken is uiteraard ook toegestaan.

Levende cultuur 
De betekenis van het feest blijft ondanks alle beschavingspogingen groot. Aanvankelijk is het een uitlaatklep voor jongelui om zich te laten gelden en later een gebruik om het arbeidsethos te benadrukken. Nu is het vooral  een feest van jongelui die zich afzetten tegen gezag en de heersende omgangsvormen. Eén nacht en ochtend is de straat van hen en kunnen ze bijna alles doen wat God verbiedt. De wereld staat even op zijn kop en daarin hebben deze 'gezagslozen' het even voor het zeggen. 

Bronnen op verzoek beschikbaar 

Buisjesdag en Vlaggetjesdag

Buisjesdag is de dag dat de schepen in Vlaardingen uitvaren om op haring te gaan vissen. Dat gebeurt in de 18e en 19e eeuw niet eerder dan een week of twee voor 24 juni. De dag van de heilige Sint Jan of Johannes de Doper. Op 24 juni mochten de vissersboten, buizen, hun netten uitzetten voor de haring. Veel hing van de succesvolle vangst af. De uittocht van de schepen is daarom lang een groot moment geweest in ons land. Later verlengt men het feest met een 'wandeldag' waarbij de schepen versiert met vlaggen en vlaggenslingers bezoek ontvangen. Het is dan een plaatselijke traditie in Vlaardingen.

Traditie verdwijnt bijna

In de tweede helft van de negentiende eeuw verdween de buisjes- en wandeldag, omdat niet alle schepen tegelijk van wal staken. Het uitzwaaien van de schepen verdwijnt daarmee als traditie. Hier en daar blijft een schipper zijn schip versieren, maar het is geen plaatselijk of landelijk feest meer. In plaats van wandeldag komt rond de eeuwwisseling de aanduiding Vlaggetjesdag in zwang. Het is de dag waarop een haringschip versiert uitvaart.

Haringfeest

Na de Tweede Wereldoorlog begint het Bedrijfschap voor vis en visproducten opnieuw met een vlaggetjesdag. Doel is de visserij en de vis te promoten. Dat gebeurt afwisselend in Vlaardingen, IJmuiden en Scheveningen. Tegenwoordig vindt Vlaggetjesdag alleen nog in Scheveningen plaats. Niet als de schepen vertrekken maar als de nieuwe haring gearriveerd is. De Vlaggetjesdag van 2011 valt op de zaterdag voor Pinksteren.

Bronnen op aanvraag

Wie kaakte als eerste een haring?



Standbeeld in Biervliet van Willem Beukelszoon



Kaken

Het haringkaken is een uitvinding uit de Middeleeuwen. Bij het kaken worden de maag, kieuwen, hart, leveren ingewanden verwijderd en blijft alleen de alvleesklier zitten. Deze klier zorgt voor het conserveren en rijpen van de vis. De zoute haring krijgt daardoor zijn echte zoute haringsmaak die Nederlanders lekker vinden.

Denemarken

De overlevering heeft dit kunstje toegeschreven aan Willem Beukelszoon uit Biervliet in Zeeuws Vlaanderen. In de 14e eeuw zou hij het kaken hebben ontdekt. Archeologische vondsten en andere bronnen wijzen op een oudere kaaktraditie in Scandinavië. De Denen die nu geen gekaakte verse haring meer eten hebben de vroegste claims. In de 12e eeuw is er al haring gekaakt in Denemarken. Het kaken is waarschijnlijk via Vlaanderen dat handelscontacten had met de Denen naar de Lage Landen gekomen. In Biervliet wordt Willem Beukelszoon nog wel in ere gehouden. Onder andere met een standbeeld van deze legendarische figuur.

Bronnen op aanvraag beschikbaar

Nieuwe maatjesharing

Vandaag 7 juni ligt de nieuwe haring weer in de winkels en is aan de viskar te koop. Eigenlijk alleen in Nederland is men verzot op nieuwe haring. De maatjesharing komt nu uit Scandinavië. De streek waar ook de conservering van de verse vis ontdekt is.

Volksvoedsel

Haring is vanaf de middeleeuwen een belangrijk onderdeel van de Nederlandse dis. Maar daar niet alleen. In de Scandinavische landen, Engeland en Vlaanderen is haring ook belangrijk voedsel dat zelfs als ontbijt genuttigd wordt.

Maagden en maatjes

Alleen in Nederland wordt de verse, gezouten haring nu nog gegeten. Dit verse product wordt vooral gevangen in juni en juli als de vissen nog geen hom of kuit hebben gemaakt. Het zijn nog vissen die niet aan de voortplanting zijn toegekomen. Deze 'maagden' zijn de enige vissen die maatjes haring kunnen heten. Volgens de experts is maatje dan ook afkomstig van maagden- of maagdelijke haring. Door de maagdelijke haring te kaken en te zouten is deze beter goed te houden.

Bronnen op aanvraag beschilkbaar

Hemelvaartsdag en dauwtrappen

Dauwtrappen?

Op Hemelvaartsdag herdenken gelovigen dat Christus die met Pasen uit het graf is opgestaan opstijgt naar zijn Vader in de hemel. 

Einde paasperiode
Aanvankelijk is hemelvaartsdag geen apart feest maar wordt op Eerste Pinksterdag gevierd. In de vijfde eeuw ontwikkelt Hemelvaartsdag zich tot een apart feest. Vanaf de Middeleeuwen is Hemelvaartsdag het afsluitende feest van de paasperiode. Dit is nu nog steeds zo. Dit wordt gesymboliseerd in het doven van de paaskaars op Hemelvaartsdag.

Drink- en dansfeest
Bij het kerkelijke feest ontstaan wereldlijke feestrituelen. Zo gaat men in de negentiende eeuw op Hemelvaartsdag vroeg uit de veren om de zon te zien opkomen en te genieten van drank en eten voordat men naar de kerk gaat. De jongens en meisjes die van de jenever en brandewijn gedronken hebben en zich tegoed hebben gedaan aan koek, rozijnen, vijgen en krakelingen zitten dan wel eens te knikkebollen onder de preek. 

Dauwtrappen
Dauwtrappen of dauwtreden noemt men in de 18e en 19e deze wandeling naar buiten op deze dag. Aan de dauw van deze dag worden bijzondere krachten toegeschreven. Dauw helpt bij oogaandoeningen, een pijnlijke huid en tegen rimpels en sproeten. Met name vrouwen gebruiken de dauw als schoonheidsmiddel. 
In de twintigste eeuw neemt het feest in de steden in betekenis af. In Brabant en Oost Nederland blijft het wel bestaan en trekken grote groepen de natuur in en vermaken zich met dans, zang, eten en drinken. Tegen de middag keert iedereen weer vrolijk huiswaarts. De betekenis van het feest in de negentiende en twintigste eeuw zit in de mogelijkheid dat jonge mannen en vrouwen elkaar beter kunnen leren kennen. 

Dauwtrappen gebeurt nog steeds. Veelal trekt men er met de fiets of lopend op uit om van het voorjaar en de bloeiende natuur te genieten. Sportiviteit en natuurbeleving hebben de betekenis van kennismaking wat op de achtergrond gezet. Vooral in Oost Nederland is dauwtrappen nog een levende traditie met vele plaatselijke evenementen.

Bronnen op aanvraag beschikbaar: cultuurtraditie@live.nl