Knoflook

Tijdens de Mexicaanse griep (2010) berichten media dat er knoflookschaarste is in China. Om besmetting te voorkomen eten Chinezen knoflook wordt gemeld. In Europa fronst men de wenkbrauwen en begint een kostbare inentingsprogramma.

Knoflook geneest

Nog geen jaar later lijkt het eetgedrag van de Chinezen zo gek nog niet. In de televisie-uitzending van EénVandaag van 18 mei 2011 ( http://player.omroep.nl/?aflID=12564714 ) wordt ingegaan op de wonderbaarlijke geneeskracht van knoflookconcentraat. Kippen en koeien bouwen meer weerstand op en ontstekingen genezen. Knoflook als alternatief voor antibiotica lijkt voor de hand te liggen. Dat veel boeren de antibiotica nog niet vaarwel gezegd hebben ligt aan de prijs. Knoflookextract is duurder dan penicilline.

Voedsel voor armelui

De sceptische houding heeft in Nederland wellicht ook te maken met het relatief onbekende produkt knoflook. Pas met de introductie van Chinees-indische keuken na de Tweede Wereldoorlog maakt men kennis met dit product. Het is een hernieuwde kennismaking. Knoflook is namelijk ook in de 17e eeuw al bekend in ons land. Knoflook eten deden de minder rijke Nederlanders. Met name de sterke onaangename lucht die uit de mond komt na het eten is de reden dat de hogere standen terughoudend zijn met knoflook. Brederode schrijft daarover aan het begin van de 17e eeuw: [Knoflook wordt (pdb)] 'als spijs, vooral als toespijs, genuttigd, en soms bepaaldelijk als een armelijk voedsel genoemd'. In de achttiende en negentiende eeuw gebruikt men knoflook ook als geneesmiddel. Met kruiden wordt het tot een soort moes gestampt of brouwt men er een aftreksel van om te drinken.

Heksen en demonen

Knoflook en de daarmee gepaard gaande lucht is ook bruikbaar om heksen en demonen op afstand te houden. Ziektes worden langetijd ook aan heksen en demonische krachten toegeschreven. Door knoflook te eten blijft je dat bespaard. Dat blijkt nu dus te kloppen al is het niet omdat knoflook boze geesten op afstand houdt maar door de bacteriewerende stof allicine.

Bronnen op aanvraag: cultuurtraditie@live.nl

Cultuurtraditie

Cultuurtraditie is een blog over de cultuur van het dagelijks leven in Nederland.
Hier vind je actuele informatie over de betekenis, achtergronden en geschiedenis van feesten, gebruiken en cultuur met de kleine c uit Nederland.

De blog wordt samengesteld door Piet de Boer.
Piet de Boer is cultuurhistoricus en etnoloog.

Moederdag in de kerk

Het Moederdagfeest vindt in de twintigste eeuw ook een plek in de katholieke kerk. De Moederdag op de tweede zondag van mei valt goed te combineren met de speciale plaats van moeder Maria in dezelfde maand. Mei is de Mariamaand bij katholieken.

Tulpen

Pastoor Haselaar uit De Zilk viert in 1961 voor het eerst Moederdag in de kerk van deze kleine Zuid-Hollandse  parochie. De kerk is in 1962 bij de tweede viering uitbundig met tulpen versierd. Het ‘versieringscomité’, schrijft de krant, heeft zijn best gedaan. ‘Met meer dan 1200 tulpen in de fraaiste kleurschakeringen, wist men in enkele uren tijds het voorste gedeelte van de kerk om te toveren tot een ware lusthof.’

Gesticht en ontroerd
Op 13 mei 1962 is er ’s avonds namelijk een speciale plechtigheid voor moeders en kinderen. Volgens de krant wordt er gedeclameerd en zingen de aanwezigen enkele liederen. ‘Iedereen was gesticht en ontroerd’ besluit de journalist.

Wanneer ontstaat moederdag?

De vroegste vermeldingen van Moederdag dateren uit Engeland. Daar is mothering day voor het eerst opgetekend in de zeventiende eeuw. De Moederdag zoals wij die in Nederland vieren, komt niet uit Engeland, maar uit de Verenigde Staten. Deze tradttie begint iets meer dan een eeuw geleden

Anna Jarvis

Lerares Anna Jarvis (1864-1948) herdenkt elk jaar op 9 mei de sterfdag van haar moeder. Vanaf 1907 gaat ze zich inzetten voor een echte Moederdag. Deze general memorial day of all mothers wordt door het parlement uiteindelijk overgenomen en op 8 mei 1914 bekrachtigd president Woodrow Wilson het palements besluit. Moederdag vieren Amerikanen op de tweede zondag van mei. Later wordt door het succes van de dag in 1936 ook een Vaderdag ingevoerd.

Bakkers en bloemisten

Anna Jarvis promoot de Moederdag na 1914 ook in het buitenland. Ze schrijft vele brieven naar regeringen en pleit voor navolging van het Amerikaanse voorbeeld. Waarschijnlijk heeft het feest in de jaren twintig ook in Nederland voet aan de grond gekregen. De promotie is in ons land vooral het werk van bakkers- en bloemistenorganisaties. Aanvankelijk (1926) valt Moederdag op 20 mei en vanaf 1931 kiest men ook hier voor de tweede zondag van de meimaand. In de jaren dertig krijgt dit nieuwe feest steeds meer betekenis. Moeders worden in het zonnetje gezet en hoeven een dag geen huishoudelijk werk te doen en eten te koken. De traditionele cadeaus voor moeder zijn ook nu nog een bos bloemen en een taart. Zondag 8 mei 2011 viert Nederland Moederdag.