Siervuurwerk toch oude traditie

Het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed vindt dat vuurwerk een traditie is. Siervuurwerk hoort daar ook bij. Die traditie van siervuurwerk afsteken is niet oud zegt het Ncvie in het Haarlems Dagblad van 31 december 2013. Voor het eerst in 1898 zou het publiek zich vermaakt hebben met siervuurwerk en wel bij de troonsbestijging van Wilhelmina.

17e eeuw

Maar in de zeventiende eeuw was er ook al siervuurwerk. Op de tentoonstelling De Gouden Eeuw viert feest (2011-2012) hangt een schilderij gemaakt door Egbert van der Poel rond 1650. Daarop zijn duidelijk twee vuurpijlen te zien. Ze vormen de achtergrond van een nachtelijk tafereel van feestelijkheden bij toortslicht op de Oude Delft.

Wellicht is siervuurwerk een traditie die tijdelijk verdwenen of vergeten is, maar lijkt veel ouder dan het vuurwerk aan het eind van de negentiende eeuw.

Bronnen op aanvraag beschikbaar

Waarom heet een rotje een rotje?

De herkomst van rotje als een soort vuurwerk is afkomstig van ratje.Een rotje afsteken was dus in het verleden een ratje aansteken. Dit in de meest letterlijke betekenis van het woord.

Rotjesbranden
De oudheidkundige Jan ter Gouw schreef erover. Het was onderdeel van de volksvermaken in Amsterdam. Vooral jongens hielden zich met dit dierkwellende spel bezig. De ratten die ze vangen worden met stro omwonden en daarna ingesmeerd met pek, teer of zwavel.

Het beest wordt dan in brand gestoken en vliegt van links naar rechts door de straten. De angst voor brand bracht de hele buurt in rep en roer volgens Ter Gouw. Huisvrouwen achtervolgen de rat met bezems en de aardappelman verjaagt de rat met zijn schop.

19e eeuw
Men ging door tot de rat brandend in de gracht belandde en ten slotte sterft. Het rotjebranden was in de eerste helft van de negentiende eeuw waarschijnlijk nog gebruikelijk. Toen Ter Gouw erover schreef in 1870/1871 zou het gebruik verdwenen zijn.

Bronnen op aanvraag beschikbaar