Waarom strooit een Zwarte Piet met snoep en koek?

Zwarte Piet strooit pepernoten, kruidnoten en snoepgoed. De rol van Zwarte Piet als strooier is echter niet zo oud als het strooigoed. Op zeventiende eeuwse prenten en schilderijen over Sinterklaas zie je ook strooigoed. Het gaat vooral om koek en noten. Het strooigoed zit in de schoenen en komt uit de schoorsteen waar het schoeisel voor staat.

Zaaigoed?
Sommige schrijvers willen in pepernoten en ander strooigoed een symbool van zaad en vruchtbaarheid zien. In verband met kinderen en een kinderfeest lijkt dit onwaarschijnlijk. Strooigoed heeft deze vorm waarschijnlijk omdat goed in de schoen past en je er goed mee kunt strooien.


Bronnen op aanvraag beschikbaar

Welke Nederlander rijdt voor het eerst in een auto naar zijn werk?

De reiskosten vergoeding lijkt behouden te blijven. Vervoer naar het werk is daardoor niet voor eigen rekening. maar wie is de eerste Nederlander die voor vervoer naar zijn werk een auto gebruikt?

Op 19 mei 1896 reed Adolphe Zimmermans, hoffotograaf te Den Haag voor het eerst in zijn 'Viktoria' van Utrecht naar Den Haag. 

Auto

Zimmermans, eigenlijk B.E.A. van Varseveld, koopt de auto in Mannheim. Hij leest in de krant over een 'mobiel zonder paard'. Op zijn verzoek stuurt de Duitse firma Benz en Co een catalogus en voor ruim 4000 mark schaft Zimmermans een 'Viktoria' aan met kap en vijf pk motor.

De fabriek levert de automobiel af in Arnhem. Daar kan de nieuwe eigenaar zijn mobiel van de boot halen. Op 18 mei vertrekt de auto met chauffeur vanuit Arnhem naar Utrecht. Onderweg maakt hij zich de basisbeginselen van het voertuig eigen en in de Domstad neemt Zimmermans het stuur over. Hij reist op 19 mei van Utrecht via Leiden naar zijn werk in Den Haag.

Bronnen op verzoek beschikbaar

Wat is de voorloper van de Euro?

De Europese munt staat onder druk. Door banken en falende overheden struikelt Europa van crisis in crisis. Er gaan stemmen op de Euro weer te vervangen door de gulden. Maar wat is de echte voorloper van de Euro?

De ECU is de voorloper van de Euro. De afkorting staat voor European Currency Unit. Het was virtuele munt samengesteld uit de waarde van verschillende Europese munten. Als Europa besluit de bankbiljetten te gaan drukken en munten te slaan verandert de naam van ECU in euro. De echte Euro wordt op 1 januari 2002 ingevoerd.

Waarom verdwijnt de hondenkar uit het straatbeeld?

Hondenkarren worden in de 19e en 20e eeuw gebruikt door kooplui en middenstanders. Ook mensen die slecht ter been waren, gebruiken de hondenkar. Het is de voorloper van de invalidenwagen.

De Trekhondenwet van 1910 zorgt voor betere omstandigheden voor de honden. Volgens deze wet moeten eigenaren van trekhonden hun honden jaarlijks laten keuren door een dierenarts. Ook bevat de wet bepalingen over het aantal honden per kar en het aantal personen dat vervoerd mag worden. 

Dat betekent niet dat de hondenkar verdween als vervoersmiddel. Pas na de Tweede Wereldoorlog verdwijnt de hondenkar uit het straatbeeld. Dat gebeurt overigens niet vanwege de acties van dierenbeschermers, maar omdat bakfietsen en auto's betere alternatieven zijn.

bronnen op aanvraag beschikbaar

Dierendag

Dierendag is waarschijnlijk voor het eerst gevierd op 4 oktober 1929. Het initiatief is genomen door een internationale dierenbeschermingsorganisatie. Aanvankelijk richt men zich vooral op de voorlichting en educatie van kinderen. Kinderen gaan in die tijd nogal ruw om het dieren. In de ogen van leraren en meer geschoolde volwassenen was nestjes uithalen en kikkers opblazen niet echt gewenst. Ook het laten rondvliegen van  meikevers aan draadjes wordt afgekeurd. Daarnaast stimuleert men het verwennen en aandacht schenken aan de huisdieren. Met name honden en katten hebben van Dierendag geprofiteerd.

De dierenbescherming trachtte met de dierendag meer begrip te krijgen voor dierenleed. De feestdag werd gekoppeld aan de feestdag van de heilige Franciscus van Assisi. Deze heilige wordt op 4 oktober herdacht omdat hij op die dag gestorven is. Franciscus speelt in de huidige feestelijkheden geen rol van betekenis.

Wanneer won een Afrikaan voor het eerst de marathon op de Olympische spelen?

Atleten uit Afrika domineren het hardlopen op de marathon. De eerste keer dat een atleet uit dit continent succesvol is dateert uit 1928.

In dat jaar worden de Olympische spelen in Amsterdam gehouden. De Algerijn Boughera El Quafi, die uitkwam voor Frankrijk wint na een verbeten race met een Chileen en een aantal Finnen en Japanners de langste afstand bij het hardlopen. 

Bronnen op aanvraag beschikbaar

Krijgen atleten in het Oude Griekenland ook een medaille als ze winnen op de Olympische spelen?

Nee, de overwinnaars ontvingen een krans van olijftakken. Door een overwinning wordt het leven van een atleet er wel een stuk gerieflijker door. De overwinnaars worden in hun eigen stad vereerd en door geld en goederen van het stadsbestuur beloond voor hun prestaties. 

Selderij
Maar er zijn ook drie andere spelen in Griekenland bekend naast de spelen bij de berg Olympus. Bij elk van deze sportevenementen krijgt de overwinnaar een andere krans. Bij de Pythische spelen in Delphi krijgen de winnaars wel een krans van laurier op het hoofd. Bij de Isthmische spelen in Korinthe vlecht men een krans van pijnboomtakjes en bij de Nemeïsche spelen in Nemea gebruikt men wilde selderij. 

Nieuwe spelen
Na de laatste Olympische spelen van 400 na Christus is de olijfkrans als prijs in de vergetelheid geraakt. Alleen bij de eerste `nieuwe' Olympische spelen in  Athene uit 1896 is de krans in ere hersteld. 

Daarna is deze wijze van huldigen weer lange tijd in de vergetelheid geraakt. 
Maar bij de Olympische spelen in 2004 in Athene is deze huldiging weer in gebruik genomen. Gekozen is voor olijftakken, omdat deze ook gebruikt werden bij de Olympische spelen in het oude Griekenland. De spelen bij Olympia waren toen al de belangrijkste van heel Griekenland. En zeg nou zelf: een paar takken selderij staat toch niet echt voor een winnaars bij de 100 meter sprint of de zwemestafette voor dames.

Bronnen op aanvraag beschikbaar

Hoe lang doen vrouwen al mee aan de Olympische spelen?

Nu de Olympische spelen in Londen van start gaan en Nederland vooral bij de vrouwen kans maakt op hoge klasseringen is het de vraag hoe lang mogen vrouwen al meedoen? In 1900 in Parijs doen voor het eerst vrouwen mee. Tennis en golf zijn de sporten waar ze deelnemen maar ook croquet en zeilen.

In 1928 organiseert Nederland voor de eerste en tot nu toe enige keer de Olympische spelen. Naast deze primeur zijn de spelen in Amsterdam uniek, omdat voor het eerst vrouwen konden deelnemen aan de sportonderdelen turnen (gymnastiek) en atletiek. Het gaat hierbij om atletieknummers zoals hoogspringen, discuswerpen en enkele loopnummers.

Bronnen op aanvraag beschikbaar

Wanneer speelde Oranje voor het eerst in een oranje shirt?

De eerste keer dat oranje in een oranje shirt speelt is waarschijnlijk in 1907. Het betreft een wedstrijd tegen het nationale team van België op 15 april in Antwerpen. Het is de zevende keer dat beide teams elkaar treffen voor de jaarlijkse ontmoeting met een beker als hoofdprijs.

De reporter maakt een uitgebreid verslag van de ontmoeting die te laat begint omdat de Belgische spelers uit Brussel de trein gemist hebben. Het publiek en het Nederlandse team moeten wachten. Hij vervolgt: 'Om 5 minuten voor drie verscheen eindelijk het Hollandsche elftal in het veld, begroet door een hartelijk handgeklap van het intusschen ongeduldig geworden publiek. De Hollanders waren gekleed in het nieuwe nationale kostuum, oranje shirt en witte broek.'

De wedstrijd is spannend en na negentig minuten is de stand 1-1. Daarom wordt twee keer een kwartier verlengt. Het Nederlands elftal scoort twee keer en neemt de Van de Abeele-beker mee naar huis.

Vanaf 1907 is het oranje shirt een blijvertje geworden en niet zoals sommige beweren een eenmalige actie. De wedstrijden tussen België en Nederland vonden elk jaar plaats en regelmatig speelde het team met oranje shirts. 

Bronnen op aanvraag beschikbaar

Sinds wanneer heet het Nederlands elftal Oranje elftal?

De benaming Oranje voor het Nederlands elftal ontstaat volgens sommigen tijdens de wereldkampioenschappen in 1974 in Duitsland. De term wordt in eerste instantie gebruikt door de buitenlandse pers. De prestaties van het team vallen op en men maakt zinspelingen op de kleur van het Nederlandse shirt. In de Britse pers typeert men het feilloos uitgevoerde 'totaalvoetbal' als Clockwork Orange.



1907
De term Oranje voor het team is echter veel ouder. Vanaf de introductie van oranje shirts in 1907 wordt de kleur al snel een koosnaam. Men spreekt in wedstrijdverslagen over 'oranjemannen' (1913) en in 1920 kopt De Tijd 'Als 't Oranje-Elftal speelt '. De naam is dan ingeburgerd en daarna niet meer verdwenen. Ook na de Tweede Wereldoorlog gebruiken kranten de term voor het nationale voetbalteam.

Hoe commercieel is Moederdag?

Moederdag is commercieel. Dit verwijt treft dit feest op de tweede zondag van mei elk jaar weer. Natuurlijk profiteren bloemenzaken, bakkers, drogisterijketens en dergelijke volop van dit feest. In die zin vaart de commercie er wel bij. Door de bloemenbranche is dit jaar ook weer een landelijke prompotiecampagne gestart voor het vieren van Moederdag. Op spoorwegstations hangen reclameborden met de tekst: Bloemen maken moederdag. De bloemenhandel promoot zo direct de viering van de feestdag.




Niet commercieel
Toch is commercie niet de motor van dit feest. Zeker niet voor moeders. Zo liet het programma 'Ik hou van Holland' in de uitzending van gisteren (7 mei 2011) weten dat slechts 22% van de moeders deze dag als commerciële onzin bestempelt. Meer dan driekwart kent het feest betekenis toe. De aandacht en waardering doet de moeders waarschijnlijk goed. En dat daarvoor een winkel bezocht wordt, doet daar geen afbreuk aan.


Betekenis
Zolang het feest betekenis heeft zal moederdag gevierd worden.  In het veleden lijkt de dag vooral bedoeld om de belangrijke rol van de huismoeder te bevestigen. Eén dag wordt het werk van haar overgenomen door vader en kinderen. Gelijktijdig met de waardering en omkering van het traditionele rollenpatroon wordt deze juist bevestigd. Tegenwoordig lijkt de betekenis vooral gelegen in de waardering voor de rol van de vrouw in het gezin als opvoeder en begeleidster van kinderen naar volwassenheid.

Carnavalsoptocht De Zilk boven de Moerdijk

                                          Optocht De Zilk 19 februari 2012


Boven de Moerdijk wordt ook carnaval gevierd. In het buurtschap De Zilk claimen ze de een na grootste optocht van boven de Moerdijk te hebben. Noordwijkerhout (Kokkerhout), waar De Zilk onder valt,  zegt al jaren de langste stoet te organiseren.

44 Jaar
Dit jaar viert de carnavalsstichting De Duinknijnen het 44 jarig jubileum. De eerste prins kwam in het seizoen 1968-1969 aan de macht in het Duinknijnenrijk. Henk Nederstigt, beheerder van de voetbalkantine, besloot met een aantal mensen van de overkoepelende sportvereniging een dansavond voor volwassenen te organiseren op vastenavond. Henk werd op vastenavond 1969 tot prins gekozen en met een papieren steek nam hij de naam Hendrikus den Eerste aan. Daarmee was het carnaval in De Zilk een feit.

Dit jaar is de 44e prinsenpaar aan de macht: Prins Jubilé (Wil Stroombergen) en zijn prinses Jubilea (Marga Stroombergen-Nederstigt). De huidige prinses is de dochter van de eerste prins in het Duinknijnenrijk. Beiden zagen hoe zondag 19 februari een bonte carnavalstoet door de straten van dit Zuid-Hollandse dorp trok en zo bewezen dat Carnaval in de gemeenten Noordwijkerhout en De Zilk springlevend is.

Bronnen op aanvraag beschikbaar

Wanneer gaan Nederlanders Valentijnsdag vieren?

Oorspronkelijk is de viering van Valentijn een Engels-Frans feest voor de elite. De eerste vermeldingen van deze viering in Engeland dateren uit de 14e eeuw. In de 18e eeuw gaat ook de middenklasse Valentijnsdag vieren. Pas in de 19e eeuw wordt het een feestdag voor iedereen. Tenminste voor die mensen die zich prentbriefkaarten en cadeautjes kunnen veroorloven. Na de Tweede Wereldoorlog krijgt Valentijnsdag een nieuwe betekenis en wordt met name onder jongeren een populair feest.



Na 1945

Ook in Amerika wordt Valentijnsdag dat door Engelse immigranten naar Amerika is gebracht populair na 1945. Vooral door allerlei promotie-acties van bloemisten en banketbakkers krijgt Valentijnsdag meer inhoud en betekenis.



Nederland is laat

Het succes in de Verenigde Staten zorgt ook dat in Nederland het feest meer betekenis krijgt. Het succes bleef tot de jaren tachtig van de vorige eeuw beperkt. Waarschijnlijk hebben de Nederlanders in die tijd nog geen behoefte aan dit feest of vinden het te commercieel.



Ook in Nederland zijn bloemisten en banketbakkers de promotors na 1945. Pas in de jaren tachtig van de vorige eeuw vermindert de terughoudendheid. Vooral jongeren gaan dan Valentijnsdag vieren. Hoe er Valentijnsdag gevierd moet worden is afgekeken van televisieseries uit Amerika, maar ook bekende strips als Charlie Brown. Wederom zijn het bloemisten en taartenbakkers die het feest stimuleerde maar vooral ook de PTT (nu: TNT Post) met speciale kaarten en eigen postzegels.



Bronnen op aanvraag beschikbaar

Wat heeft Valentijnsdag met Carnaval te maken?

Valentijn is een van de hoofdpersonen uit een vastenavondspel. Het verhaal over de tweeling Orson (of Nameloos) en Valentijn wordt ook in Nederland in de zeventiende eeuw nog op schilderijen vastgelegd. De viering van Valentijnsdag op 14 februari en de viering van carnaval in deze maand is misschien niet toevallig. Beide zijn lentefeesten.



Tweelingbroers

Het verhaal stamt waarschijnlijk uit Frankrijk. De oudste fragmenten van de tekst dateren uit de late middeleeuwen (14e eeuw). Een uitgebreide versie dateert uit de 15e eeuw. De tweeling Valentijn en Nameloos zijn koningskinderen die door een boosaardige schoonmoeder te vondeling worden gelegd. Valentijn groeit op aan het hof en weet door opvoeding en opleiding een goede ridder te worden. De andere broer groeit op bij een wolvin in het bos. Deze bosman wordt afgebeeld als wildeman met een lange baard, onverzorgd uiterlijk en kleding van bladeren.



Ontmoeting met bijna dodelijke afloop

De broers ontmoeten elkaar en Valentijn dreigt zijn broer om het leven te brengen. Gelukkig herkent hij hem en kunnen ze samen ten strijde trekken tegen de mensen die hun moeder in diskrediet hebben gebracht en verantwoordelijk zijn voor de scheiding van de broers. Het verhaal van Valentijn en Nameloos symboliseert dat familiebanden, bloedverwantschap en liefde zich niet verloochenen.


Lente-en liefdesfeest
Het opvoeren van het spel voor de vasten op straat heeft te maken met de symbolische betekenis van de wildeman als een figuur van de natuur en de groeikracht. Met carnaval wordt de overwinning van de lente op de winter gevierd. Het middeleeuwse verhaal van Orson en Valentijn past daar goed bij. Vandaar dat op Valentijnsdag bloemen gegeven worden en nieuwe lenteliefdes kunnen opbloeien.



Bronnen op aanvraag beschikbaar

Hoe oud is Valentijnsdag?

Valentijnsdag wordt gevierd op 14 februari. Dit is de feestdag van de heilige Valentius of Valentijn. Valentijn was priester in Rome en werd volgens de overlevering op 14 februari 270 onthoofd. Valentijn stond bekend om zijn zorg voor zieken en bejaarden.


Engelse traditie
De vroegste vermeldingen van een viering van Valentijnsdag dateren uit het Engeland van de veertiende eeuw. Geliefden noemden elkaar die dag valentine en gaven elkaar ook een valentine. Waarschijnlijk was dit een brief, gedicht of een cadeautje. Of de Heilige echt bestaan heeft is de vraag. Waarschijnlijk is Valentijn een figuur die bestaat uit de historische gegevens van een aantal heiligen en geestelijken die alleen de zelfde naam hadden.

Lentefeest
Waarschijnlijk heeft Valentijnsdag ook te maken met een lentefeest dat gevierd wordt in februari. Februari is vanaf de middeleeuwen een lentemaand met Vastenavond als een groot lentefeest.

Een Valentijn speelde bij dit lentefeest een grote rol.



Bronnen op aanvraag beschikbaar

Is Sint Valentijn ook een bekende heilige in Nederland?

In Nederland heet Sint Valentijn: Sint Velten. Deze heilige vereert men net als Sint Valentijn op 14 februari. In ons land is de heilige tot het einde van de twintigste eeuw nooit erg populair geweest. De bekendste plek voor de verering van deze heilige bevindt zich in Westerhoven in de Noord-Brabantse Kempen.



Westerhoven
In Westerhoven bevindt zich de Sint Veltenput die gelegen is bij het riviertje de Keersop. De put valt volgens de overlevering nooit droog en het water in de put zou altijd hoger staan dan dat van de rivier. Door dit wonderbaarlijke hoge waterpeil denkt men dat het water bijzondere krachten heeft, Met name tegen epilepsie of vallende ziekte gebruikt men vroeger het water uit Westerhoven. Waarom juist Sint Velten hierbij hulp biedt is onduidelijk. Waarschijnlijk alleen omdat de naam Velten lijkt op vallen.



Nooit is in Nederland Sint Velten een heilige van bloemen en de heimelijke liefde geweest totdat het Valentijnfeest uit Amerika is komen aanwaaien.



Bronnen op aanvraag beschikbaar

Wat is de betekenis van Valentijnsdag op 14 februari?

Over twee dagen vieren Nederlanders Valentijnsdag. Waarom doen we dat eigenlijk? Is het de aansporing van bloemisten en taartenbakkers of heeft het sturen van een presentje of kaart betekenis voor gevers en ontvangers?

Relatiebeheer

Valentijnsdag heeft betekenis van mensen of ze nu jong of oud zijn. Het is een blijk van waardering of een aanhankelijkheid of zelfs liefdesverklaring. Valentijnsdag is daarmee een moderne vorm van relatiebeheer geworden.


Mannen geven hun vrouw een bos rozen en kinderen geven hun moeder een taart. Ook buren, kennissen en vrienden die zich ingezet hebben of die waardering verdienen worden op Valentijnsdag bedankt. Daarnaast wordt op informele manier de liefdesmarkt verkend. Vooral jongeren sturen elkaar kaarten, smsjes en e-mails als Valentijnsgroet.



Bronnen op aanvraag beschikbaar

Warme truiendag

Vandaag 10 februari is het Warme truiendag. Om het energieverbruik te verlagen en de schadelijke effecten van kachelstoken voor het milieu te beperken, wordt aangeraden deze dag de verwarming lager te zetten dan normaal. Volgens de organisatoren scheelt dat 7% energie per graad verlaging.



Kyoto

Om het toch warm te houden wordt aangeraden een warme trui te dragen. Het initiatief voor deze dag komt van de Vereniging Klimaatverbond Nederland. Zij organiseren sinds 2007 de warme truiendag. In België vindt deze dag al plaats sinds 2005. Daar heet deze dag Dikke truiendag ter herinnering aan de ondertekening van het Kyoto-protocol op 16 februari 2005.

Voor meer informatie kijk op de site Warrme truiendag.


Bronnen op aanvraag beschikbaar

Volle maan bepaalt doorgaan Elfstedentocht?

De ijsmeester van de Vereniging de Friese Elf Steden verwoordt maandag de kansen op doorgaan aan de hand van het weer na volle maan op dinsdag 7 februari. Het weer bij volle maan zegt veel hoor je hem denken.


Volle maan
De impliciete gedachte daarachter is dat het weer in de nacht van volle maan het weer voor de komende tijd bepaald. Helaas. De volle maan of nieuwe maan heeft geen invloed op het weer. Vriezen doet het wel het best als er geen wolken zijn, maar de maan hoeft niet vol of zelfs maar zichtbaar te zijn. Een heldere sterrenhemel 'helpt' net zo goed.

Vriezen of dooien
De veronderstelde connectie tussen beide verschijnselen, vriezen en volle maan, is al oud. In 1820 beweerde een weerkundige amateur ook dat de strengste vorst plaatsvindt bij volle of bij nieuwe maan. Ze hebben het allemaal mis volgens de weerkundigen van nu. 'Geklets in de ruimte' schreef Jan Pellenboer eind jaren tachtig. Dat de ijsmeester de volle maan als indicator gebruikt is misschien niet opmerkelijk. Het weer voorspellen op iets langere termijn is gokwerk. Het kan vriezen of het kan dooien.

Bronnen op aanvraag beschikbaar

Hoeveel ongeluksdagen in 2012?

In 2012 zijn er drie vrijdagen die vallen op de dertiende dag van de maand.

 In 2011 hadden we maar 1 vrijdag de dertiende. Of dat betekent dat dit jaar veel ongelukkiger wordt dan 2011 valt te bezien. Voor wie zich wil voorbereiden. De andere twee vrijdagen vallen in de maanden april en juli. Volgend jaar hebben we weer minder pech. Slechts twee maanden met vrijdag de dertiende; in september en december.

U bent gewaarschuwd!

Vrijdag de dertiende

Vandaag is het vrijdag de dertiende een ongeluksdag volgens de overlevering. Volkskundigen of etnologen verklaren de combinatie 13 en vrijdag uit religieuze en bijbelse gegevens. Vrijdag verwijst dan naar de sterfdag van Jezus op Goede Vrijdag en dertien zou staan voor Judas de dertiende persoon bij het laatste avondmaal. Judas die later Christus verraadt in de tuin van olijven en daarmee het lot van Christus beslist. De combinatie van vrijdag en dertien als ongeluksdag is niet zo oud. Pas in de negnetiende euw duiken de eerste meldingen op dat de combinatie van dag en datum ongeluk brengt.


13 en vrijdag
Los van elkaar zijn 13 en vrijdag ook ongeluk brengers. Op vrijdag moest je geen nieuw werk beginnen ook als deze niet op de dertiende viel. Dertien is een ongeluksgetal in landen waar het christelijk geloof belangrijk is. Maar in andere landen zijn er andere ongeluksdagen.

Andere verklaringen kunnen zijn dat 13 een getal is dat net buiten het dozijn valt. 12 en een meervoud daarvan is ook de eenheid van tijd. Twaalf maanden, twee keer twaalf uur in een dag bij voorbeeld.

Loten en trouwen
Deze dag is niet populair om te trouwen en het blijft daarom vandaag in veel gemeenten erg rustig. Dertien is ook een getal dat door velen bewust als geluksnummer gebruikt wordt. Zo kiezen mensen bewust bij loterijen voor een lot met dertien erin. Daarmee krijg je een exclusieve kans in handen, denkt men. Niemand kiest toch voor een ongeluksgetal?

13 geluk
In andere delen van de wereld is dertien geen ongeluksgetal. Niet in delen van Italië en niet in een aantal Afrikaanse landen. Dertien is daar een geluksnummer en staat voor macht. Ook bij de Chinezen is dertien niet echt slecht. Het cijfer dertien wordt hier geassocieerd met geestelijke volmaaktheid en veel geluk.

Bronnen op aanvraag beschikbaar