Hoe komt Sinterklaas aan die vaak onhandige staf?

De staf is sinds de 17e eeuw een attribuut van bisschoppen en abten. Het is een luxe versie van de eenvoudige herdersstaf. Het symboliseert de herderlijke positie van bisschoppen tegenover de gelovigen.


Nieuwigheid
Dat Sinterklaas een staf draagt is opmerkelijk. In zijn tijd (de vierde eeuw na Christus) bestaat dat attribuut niet voor bisschoppen. Die is pas ingevoerd in de 17e eeuw. Maar de Snt is ook een heilige die herkenbaar en populair wil blijven. De herkenbaarheid van de heilige als bisschop en herder is met de staf verzekerd.


Status en steuntje
Voor veel hulpsinterklazen is de staf een hulpmiddel om de bisschoppelijke status te beklemtonen. Maar vaak is de staf ook lastig. Te paard moet de Sint de staf door een Piet laten dragen en als de Sint zich met de personene auto langskomt is het handig dat de staf uit elkaar kan en in delen in de kofferbak kan.


Bronnen op aanvraag beschikbaar

Hoe verkeerd schijnt de maan door de bomen?

De hoogleraar sterrenkunde Peter Bartel
van de Universiteit Groningen heeft gekeken naar de afbeeldingen van Sinterklaas op sintpapier en in sinterklaasboeken. Hij concludeert volgens het Haarlemsch Dagblad dat de tekenaars de maan  verkeerd afbeelden. De nachtmaan is een ochtendmaan. ‘En dat is fout, want we hebben het over een pakjesavond en niet over een pakjesochtend.’



Maanonderzoek
Leuk dat een sterrenkundige over dit onderwerp onderzoek doet. Maar Illustratoren zijn geen sterrenkundigen. Niet alleen is een juiste presentatie van de maan in illustraties voor kinderen niet hun eerste gedachte, maar ze zitten er ook veel minder ver naast dan de hoogleraar denkt.



Sinterklaas is ochtendfeest
Sinterklaas is in ieder geval vanaf de 17e tot ongeveer de eerste helft van de twintigste eeuw gevierd op de ochtend van 6 december. De sintschilderijen van Jan Steen laten de feestelijkheden op de ochtend zien en niet in de avond. Kijk maar door de ramen. De lucht is blauw. Dat Sinterklaas dus tot ‘s morgens vroeg de cadeautjes heeft gebracht is helemaal niet onwaarschijnlijk.



Dakschimmel
Hebben die illustratoren met hun ochtendmaan achteraf zonder opzet toch nog goed gedaan? Nu wordt het feest wel 's avonds gevierd. Voor toekomstige tekenaars en papierontwerpers is het misschien goed even een sterrenkundige te raadplegen. En wellicht is het dan ook raadzaam een paardenhoogleraar te raadplegen. Want loopt de schimmel op het Sinterklaaspapier en in de Sintboeken wel juist over het dak?



Bronnen op aanvraag beschikbaar

Hoe komt Sinterklaas aan zijn mijter?

Sinterklaas leefde waarschijnlijk in de vierde eeuw na Christus. In die tijd droeg alleen de Paus in Rome een mijter. Pas in de 12e eeuw is de mijter ook kledingstuk geworden voor bisschoppen in het christendom.

Modern
Onze Sinterklaas draagt een mijter maar dat is geen historisch juiste aankleding. Sinterklaas heeft ook met zijn kleedgedrag aangetoond met zijn tijd mee te gaan en herkenbaar te blijven.

Herkenning
De mijter is nog steeds een herkenbaar symbool van de Goedheiligman.Om Sinterklaas de cadeaubrenger en kinderheilige te maken voor andere dan katholieke jongens en meisjes heeft de Sint steeds vaker zonder kruis of verticale streep. Soms staat er een andere versiering op die alleen in de verte doet denken aan een kruis.



Bronnen op aanvraag beschikbaar

Wie is Sint Martinus of Sint Maarten?

Sint Maarten is een bisschop die leeft in de vierde eeuw na Christus. Hij is vooral bekend door het verhaal waarin hij de helft van zijn mantel schenkt aan een bedelaar voor de poorten van de Franse stad Amiens. Het feest van Sint Maarten wordt gevierd op 11 november de sterfdag van de heilige.

Hongaar

Maarten is geboren in het tegenwoordige Hongarije. Als soldaat in het Romeinse leger belandt hij in Frankrijk. Volgens zijn biograaf Sulpicius Severus vindt voor de poorten van de stad Amiens een ontmoeting plaats met een bedelaar. Martinus ziet de naakte bedelaar, snijdt zijn mantel in tweeën en schenkt een deel aan de bedelende man. Later zal de bedelaar in de gedaante van Christus in zijn droom verschijnen. Het lijdt tot de bekering van Martinus. Hij besluit het christelijk geloof te volgen.

Tours

Martinus zegt het soldatenleven vaarwel en sticht daarna vele kloosters in Frankrijk. In 372 wordt hij benoemd tot bisschop van Tours en in die stad sterft hij ook op 11 november 397. In Tours bevindt zich ook het graf van de heilige Martinus.

Kerstening

Met de kerstening van de lage landen die vooral uit Frankrijk komt ook de populariteit van de heilige Martinus naar het noorden. De heilige is populair omdat hij een bekeerling is en het opneemt voor de armen. Vele kerken krijgen Martinus als patroonheilige bijvoorbeeld in Utrecht. Martinus is de patroonheilige van de Domkerk.



Bronnen op aanvraag beschikbaar

Wat vieren we met Sint Maarten?

Op 11 november viert de katholieke kerk de begrafenis van de heilige Martinus. Martinus leeft in de vierde eeuw na Christus en is in de vijfde eeuw heilig verklaard.. In de vijfde eeuw werd hij heilig verklaard. Al vrij snel na zijn overlijden in 397 zou het bedelfeest zijn ontstaan.


Schooieren

Met Sint Maarten gaan nu vooral kinderen met lichtjes langs de deuren. Ze zingen een lied en ontvangen daarvoor iets lekkers. In de negentiende eeuw gingen ook volwassenen langs de deur. Brandstof en eten waren de opbrengsten van deze schooiertochten. Het was een manier voor arme mensen om door de moeilijke winterperiode te komen. Na aflop van de tochten wordt een vreugdevuur ontstoken waar bij voorbeeld en appelen en peren geroosterd worden.

Bronnen op aanvraag beschikbaar

Waarin verschillen de viering van Allerheiligen en Allerzielen?

Allerheiligen wordt gevierd op 1 november en Allerzielen op 2 november. Het zijn beide feesten aan het begin van de winter. Op Allerheiligen gedenkt men de heiligen van de katholieke kerk die niet op andere dagen van de kerkelijke kalender een feestdag hebben.
Allerzielen

Bij Allerzielen herdenkt men de overleden familieleden, vrienden, bekenden of parochianen. Door voor de zielenheil van de overledenen te bidden verkort je de duur dat ze in het vagevuur moeten verblijven. Door te bidden verdiende je aflaten voor deze gestorvenen. Daardoor komen de familieleden, vrienden en kennissen eerder in de hemel, gelooft men.
Nieuwe rituelen

Het gebruik om de overledenen te bezoeken op het kerkhof is in België al veel langer populair en gebeurt daar op Allerheiligen. Mensen leggen bloemstukken met witte bloemen of traditionele witte en gele chrysanten bij de graven.
Recentelijk lijken beide feesten aan populariteit te winnen en meer een viering te worden. In de Duin- en Bollenstreek bijvoorbeeld komt men bij elkaar op het kerkhof om 's avonds op Allerzielen kaarsen te branden en de doden te herdenken. Ook het plaatsen van bloemen op Allerheiligen en Allerzielen op de graven neemt toe. Namen worden opgelezen en mensen schrijven persoonlijke berichten aan de overledenen om het het verlies met nieuwe rituelen inhoud te geven.
Bronnen op aanvraag beschikbaar