zondag 2 maart 2014

Carnaval Noordwijkerhout nog geen eeuw oud



In het Haarlems Dagblad verscheen zaterdag 1 maart 2014 een artikel over de historie van het hedendaagse carnaval in Noordwijkerhout. De schrijver gaat daarbij terug tot de Middeleeuwen (1261). Dat er vastenavond of vastelavond gevierd werd in die tijd lijkt aannemelijk. Alleen ontbreken de bronnen om dat te bewijzen. Van optochten, wagens en dergelijke is geen sprake. Het feest voor de aanvang van de Vasten was bovendien vooral een stedelijk feest. Ook uit latere eeuwen zijn de gegevens schaars. Een vermelding uit 1820 is een van de weinige. Het is moeilijk de boeren bij elkaar te krijgen die belasting moeten betalen omdat het carnavalstijd is, zo schrijft de controleur der directe belastingen.

Prins en vereniging
Het feest met een prins, een vereniging, carnavalswagens en bijvoorbeeld een optocht, begint in de jaren zestig. In 1961 benoemt Ben van den Hoorn zich tot eerste prins in Noordwijkerhout. De vereniging de Kaninefaaten wordt in 1962 opgericht. De Kaninefaaten zijn echter niet de eersten. In 1958 is er al een prins Bavianus (Gijs Kales) die op de Sint Bavo een feest organiseert en ook een vereniging opricht De Bavianen.

Noordwijkerhout en Nederland
In die tijd  volgde vele plaatsen in Nederland waar tot dan toe geen carnaval bestond. Noordwijkerhout onderscheidt zich niet van de rest van Nederland. Het lijkt veel meer voor de hand te liggen dat de opkomst van carnaval te maken heeft met de veranderde maatschappij na de Tweede Wereldoorlog. De jeugd kreeg meer geld te besteden en er ontstaat protest tegen autoriteiten en de gevestigde orde. Carnaval is daarvoor een perfect feest met het omkeren van de gezagsverhoudingen. Prins carnaval heerst over het dorp en niet de burgemeester en de ´carnavalisten´  gedragen zich een paar dagen anders dan in het gewone dagelijkse leven.

Noordwijkerhout hoofdstad van carnaval
Dat Noordwijkerhout nog steeds de hoofdstad van het carnaval in de Duin en Bollenstreek is heeft denk ik vooral te maken met de aanwezigheid van veel katholiek personeel uit Noord-Brabant op de Bavo in de beginjaren. Men sluit in de jaren zestig en zeventig ook aan bij een landelijke groei van het aantal carnavalsverenigingen. Veel opmerkelijker is dat Noordwijkerhout nog steeds het centrum voor het carnaval in de Duin en Bollenstreek is, terwijl veel verenigingen van boven de Moerdijk allang de pijp aan Maarten hebben gegeven.

Bronnen op aanvraag beschikbaar

Geen opmerkingen: