vrijdag 1 april 2011

Wie vieren 1 april en wat is de betekenis van de fopdag?

Bijna alle landen in Europa hebben 1 april op de feestkalender staan. In Engeland vieren ze April fools in Duitsland Aprilschicken en in Frankrijk spreken ze over Poisson d'Avril. De kern van het feest in Nederland wordt misschien het best uitgedrukt in de naam van het feest in Vlaanderen. Daar spreekt men over 'Verzendekensdag'. De aprilgek stuurt men op pad om iets te halen dat niet bestaat.

Oorsprong onbekend
De oorsprong van het feest is onbekend. De vroegste voorbeelden van het fopfeest dateren waarschijnlijk uit de vijftiende eeuw. In Nederland kent men het spreekwoord: 'Op 1 april verloor Alva zijn bril. Dit zou terug gaan op een historische gebeurtenis uit de periode van de Opstand (80-jarige oorlog). Op 1 april 1572 veroveren de Watergeuzen Den Briel (=bril) op de Spanjaarden.

Ontgroening
1 April is eigenlijk een fop- of ontgroeningsceremonie. Men stuurt de onnozele april-gek met een rare opdracht weg. Hij moet de aanschaafschaaf halen of een zakje zuurkoolzaad. Nieuwe collega's, ondergeschikten en kinderen worden beetgenomen. De grappen komen daarom veel voor waar hiërarchie belangrijk is. Leerkrachten op school vragen leerlingen een rol closetpapier mee te nemen in verband met de bezuinigingen. Zeekadetten stuurt men op pad om een metertje waterlijn te halen en een gymleraar vraagt leerlingen uit zijn klas het tennisballenpompje te zoeken. Nieuwe advocaten op een groot kantoor laat men de beslaghamer halen om beslag te leggen op iemands bezittingen.

In de maling nemen
Tegenwoordig is de april-grap ook steeds populairder onder gerespecteerde media. Een keer per jaar mag de krant of een televisieprogramma een loopje nemen met de waarheid. Het is voor de media een soort omkeer-ritueel. Zo bericht Studio Sport in de jaren zeventig dat Willem van Hanegem bij het circus Toni Boltini giaat werken. In 2002 kon je je inschrijven bij Estec om astronaut te worden. Door middel van een vragenlijst zou een strenge selectie uitgevoerd worden. Wubbo Okkels verwelkomde in Noordwijk de gelukkigen die op 1 april massaal naar de badplaats waren afgereisd.
Bronnen op aanvraag beschikbaar